- Μια έρευνα του Αλέξανδρου Τζιόλα.
1549, 7 Αυγούστου : Ο Όσιος Νικάνωρ «εκοιμήθη εν ειρήνη» στην Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Ζάβορδας) ή Ι.Μ. Οσ. Νικάνορα της οποίας υπήρξε κτήτορας. Ο Νικόλαος, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Θεσσαλονίκης όπου και γεννήθηκε το 1491. Μετά το θάνατο των γονέων του, μοίρασε τη μεγάλη περιουσία του στους φτωχούς κι
έγινε μοναχός με το όνομα Νικάνωρ. Ασκήτευσε στο όρος Καλλίστρατο όπου κι έχτισε την ομώνυμη μονή. Εκεί κοντά είχε βρεί σε μία απρόσιτη τοποθεσία την εικόνα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα από τα χρόνια της Εικονομαχίας. Εκεί λοιπόν έχτισε και το μοναστήρι με την βοήθεια δύο μοναχών από την Κοζάνη (1532-1534).
(Η Ι.Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Ζάβορδα, δημοσιεύθηκε στην εκδ. ΟΡΟΣΗΜΑ, 2007, σελ. 87 – Κεφ. Ο Χριστιανισμός).
1808, 17 Aυγούστου : Μνήμη Οσιομάρτυρα Δημητρίου από τη Σαμαρίνα. Ο Δημήτριος γεννήθηκε στη Σαμαρίνα Γρεβενών και μόναζε στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής της ιδιαίτερης πατρίδας του. Με την υπόνοια ότι υποστηρίζει το κίνημα του Βλαχάβα ο Δημήτριος συνελήφθη και μεταφέρθηκε στα Ιωάννινα. Μετά από ανάκριση των τουρκικών αρχών ο Δημήτριος οδηγήθηκε στον Αλή πασά ο οποίος αμέσως του ζήτησε να αφαιρέσει την εικόνα της Παναγίας, την οποία έφερε στο στήθος του ο Δημήτριος, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Ήταν φυσικά προγραμματισμένο οπότε και άρχισαν τα βασανιστήρια για να κάμψουν το Δημήτριο. Του έδεσαν το κεφάλι με σιδερένια αλυσίδα, την οποία έσφιγγαν συνεχώς, όμως με την επίκληση του Χριστού και της Παναγίας, ο μάρτυρας έσπασε την αλυσίδα. Τον κρέμασαν ανάποδα και του έψηναν το κεφάλι πάνω στη φωτιά, αλλά εκείνος επέζησε. Ένας Τούρκος από την Καστοριά βλέποντας την πίστη και το θάρρος του Αγίου πίστεψε στο Χριστό και αμέσως θανατώθηκε από τους δήμιους του Αλή. Τελικά ο Αλή πασάς διέταξε να κτίσουν το σώμα του μάρτυρα μέσα σε τοίχο! Άφησαν σκόπιμα έξω από τον τοίχο το κεφάλι για να τον τρέφουν και έτσι να του δημιουργούν δυσφορία και να επιτείνουν τον πόνο του. Ο μάρτυρας επέζησε 10 ημέρες προσευχόμενος και βασανιζόμενος διά του εντοιχισμού. Στις 17 Αυγούστου 1808 παρέδωσε το πνεύμα και αμέσως η φήμη της αγιότητάς του διαδόθηκε μεταξύ των Χριστιανών.
1820, Αύγουστος : Περί τα τέλη Αυγούστου του 1820 ο αλβανός Ισμαήλ Πασόμπεης πέρασε από τα Γρεβενά με τρείς χιλιάδες στρατιώτες, προερχόμενος από την Λάρισα και κατευθυνόμενος προς τα Ιωάννινα. Είχε ήδη διοριστεί πασάς Ιωαννίνων με σκοπό την καθαίρεση του Αλή πασά, αλλά απέτυχε και καθαιρέθηκε. Τότε, λέγεται, ότι τα στρατεύματά του κατέστρεψαν και τον πύργο «Ρολογιού» της πόλης (που ανεγέρθηκε το 1776), σε αντεκδίκηση, γιατί ο Αγάς των Γρεβενών υποστήριζε τον Αλή πασά.
1906 Αύγουστος : Σημαντικά γεγονότα στα βλαχοχώρια με ρουμανίζοντες. Είχαν ήδη δημιουργηθεί και συμβεί πλείστα γεγονότα, όπως αυτό στη Βωβούσα το Πάσχα του 1905, η δολοφονία του Αθ. Νασίκα στην θέση ‘’Μπίγκα’’ τον Μάιο του 1905 από την ομάδα του ληστή Γιωργούλα (Φιλιππαίοι), η δολοφονία Τσιουκαντάνα στο Περιβόλι, η μάχη του Όρλιακα τον Απρίλιο κ.ά. Εν προκειμένω και στίς αρχές Αυγούστου του 1906 συμμορία ρουμανιζόντων και τουρκαλβανών απήγαγαν τους Αθ. Οικονόμου και Δασκαλόπουλο από το χωριό Ζιάκας, και οι συγγενείς τους κατέβαλαν λύτρα 110 λίρες για την απελευθέρωσή τους. Οι εκτελέσεις, οι απαγωγές, οι διώξεις ήταν συνεχείς και από τις δυο πλευρές, αναστατώνοντας συνεχώς τα βλαχοχώρια και την πόλη, ενώ οι Τούρκοι παρείχαν κάθε υποστήριξη στους ρουμανίζοντες. Στόχος τους ήταν και η απομάκρυνση από τα Γρεβενά του Μητροπολίτη Αγαθάγγελου η οποία τελικά συνέβη τον Οκτώβριο του 1905. Ως σημαντικό όμως γεγονός του Αυγούστου 1906, μνημονεύεται και η εκτέλεση του Ιωάννη Τσιακαμά αδελφού του διαβόητου ρουμανίζοντα αστυνόμου και αρχιτρομοκράτη Δημ. Τσιακαμά από την Κρανιά. Ο Ιωάννης που υπηρετούσε στα Σέρβια πυροβολήθηκε το απομεσήμερο της 15ης Αυγούστου από τον Μητσογιώργο (Κοζανίτης που κατάγονταν από τα Χάσια) με ειδική εντολή της Επιτροπής Αγώνα.
1906, 6 Αυγούστου : Σκοτώνεται μετά από μάχη με τούρκικο απόσπασμα κοντά στο χωριό Δίλοφο Ζαγορίου (Σοποτσέλι) ο καπετάν Αρκούδας από τη Σαμαρίνα μαζί με τον ψυχογιό του, Γ. Δήλμας από το χωριό Αμυγδαλιές (Πικριβινίτσα), ενώ συλλαμβάνονται δύο αιχμάλωτοι.
1908, 14 Αυγούστου : O Εμπορικός Σύλλογος Καλαμπάκας διοργανώνει διήμερη εκδρομή στα τουρκοκρατούμενα Γρεβενά. Εφημερίδα της εποχής αναφέρει ότι 100 έμποροι Καλαμπακιώτες και άλλοι πολίτες έφθασαν στα Γρεβενά τους οποίους υποδέχθηκαν Γρεβενιώτες Ελληνες & Τούρκοι σε ενθουσιώδη υποδοχή. Διανυκτέρευσαν και αποχώρησαν την επομένη 15/8 το απόγευμα. Το κλίμα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα είχε για λίγο καιρό καλυτερεύσει λόγω της επανάστασης των Νεότουρκων τον Ιούλιο του 1908.
1923, την 5 Αυγούστου σκοτώνεται ο λήσταρχος Γκαντάρας. Μία εκδοχή είναι ότι ο φοβερός Θωμάς Γκαντάρας σκοτώθηκε στη θέση Οξυά της Δεσκάτης κοντά στο χωριό Μαυρέλι, στις αρχές Αυγούστου 1923, από τον κυνηγό Γιώργο Σιακαβάρα. Ο Σιακαβάρας είχε βγεί για κυνήγι αγριογούρουνου, όταν ξαφνικά είδε μπροστά του τον Θωμά Γκαντάρα και τον πυροβόλησε αμέσως. Ο θάνατος όμως του Γκαντάρα έχει τόσο μυστήριο που υπάρχει και άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία τον λήσταρχο σκοτώνει ο Γιώργος Ράμμος, αδελφός του πρώην ληστή και αργότερα χωροφύλακα Χρήστου Ράμμου (αμνηστεύτηκε το 1929) για να πάρει το ποσό της επικήρυξης 1.200.000 δραχμές!
Αλλά ολόκληρη η περιοχή της Δεσκάτης και Χασίων επηρεάστηκε από την δράση του Γκαντάρα ώστε, πολλά χρόνια μετά, ο ποιητής Χρήστος Μπράβος (1948-1987), από την Δεσκάτη, έγραψε ένα πολύ ωραίο ποίημα με τίτλο «Όπου στα 1923 ο επικηρυγμένος Θωμάς Γκαντάρας, ο ληστής, αποφασίζει να φωτογραφηθεί», που μελοποίησε ο Λαρισαίος τραγουδιστής Θανάσης Παπακωνσταντίνου! Γνωστές είναι η περίφημες φωτογραφίες λήσταρχων που δεν ήταν μόνο σπάνιες, αποτελούσαν κατόρθωμα του φωτογράφου, αλλά και επιδίωξη του λήσταρχου για την εικόνα του προς τον Λαό και την Ιστορία!. Η λερωμένη φουστανέλα του παλιού ληστή γερο-Γκούντα είχε δέκα πήχες πανί!. Ο Αθανάσιος Μάνθος, πρωτοπόρος φωτογράφος των Τρικάλων, επιλέχθηκε από τον Γκαντάρα να τον φωτογραφήσει στη θέση Παλιογκορτσιά των Χασίων Γρεβενών. (περισσότερα στην έκδ. ΟΡΟΣΗΜΑ, σελ. 163 – Κεφ.9- Οι Λήσταρχοι).
1916, Αύγουστος: 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος, Μακεδονικό Μέτωπο : Σέρβοι στα Γρεβενά. Μετά την κατάληψη της Βεύης οι Γερμανο·βούλγαροι συνέχισαν την επιθετική τους ενέργεια κατά των στενών του Κιρλί Δερβέν, όπου οι Σέρβοι, αφού ενισχύθηκαν και με γαλλικά αποσπάσματα, προσπάθησαν να αναχαιτίσουν την εχθρική προέλαση. Αλλά οι Γερμανο·βούλγαροι κατόρθωσαν να περάσουν τα στενά εκτοπίζοντας τους Σέρβους και τους Γάλλους. Ύστερα συνέχισαν την προέλαση και κατέλαβαν το Αμύνταιο.
Η υποχώρηση του κυρίου σώματος των σερβικών δυνάμεων έγινε προς την ανατολική πλευρά της λίμνης Οστρόβου. Μέρος όμως του σερβικού στρατού που εκτοπίστηκε από το Αμύνταιο δεν μπόρεσε να ακολουθήσει το κύριο σώμα και υποχώρησε νοτιότερα και στις 8 Αυγούστου έφθασε στην Κοζάνη.
Οι Σέρβοι που έφθασαν στην Κοζάνη ανέρχονταν σε δύο χιλιάδες και βρίσκονταν σε ελεεινή κατάσταση. Πολλοί από αυτούς ήταν τραυματίες και ασθενείς. Οι αρχές της πόλης φρόντισαν για την προσωρινή στέγαση και την τροφοδοσία τους, καθώς και για την περίθαλψη των ασθενών. Στην Κοζάνη έφθασαν και άλλα τμήματα του σερβικού στρατού, από τα τμήματα εκείνα που κατευθύνθηκαν νότια της Καστοριάς, προς Άργος Ορεστικό και Νεάπολη Κοζάνης. Ένα σερβικό τάγμα μετά την υποχώρηση από την Καστοριά και την Κορυτσά έφθασε στα Γρεβενά και ζήτησε ψωμί, που χορηγήθηκε από τις αρχές της πόλης. Στα Γρεβενά έφθασαν επίσης και πολλοί Σέρβοι πρόσφυγες.
(Για την υποχώρηση των Σέρβων, και μέσω Αλβανίας, στον Α΄ Π.Π. διαβάστε άρθρο μου και εδώ : https://www.academia.edu/43044907/ σελ. 19).
1917, Στις 28 Αυγούστου του 1917, ρουμανίζοντες ανακήρυξαν στη Σαμαρίνα την αυτονομία της Πίνδου και σήκωσαν τη σημαία του «Πριγκιπάτου της Πίνδου», στην οποία εικονιζόταν η λύκαινα με τα λυκόπουλα. Παρ’ ότι αποχώρησαν τα ιταλικά στρατεύματα από τη Σαμαρίνα την 6/9/2017 και εγκαταστάθηκαν οι ελληνικές αρχές, παρέμεινε εκεί ένας Ιταλός υπάλληλος, ως υποπρόξενος. Πρόκειται για τον Εβραίο από τη Θεσσαλονίκη Μοδιάνο, πρώην διερμηνέα της αστυνομίας Αργυροκάστρου. Να υπενθυμίσουμε ότι σε δημοσίευμα το 1905 αναφέρεται ότι το πρώτο ελληνικό σχολείο της Σαμαρίνας είχε επτά δασκάλους και 174 μαθητές !
1918, 14 Αυγούστου ημέρα Τρίτη : Ο Ε. Βενιζέλος έφθασε στην Κοζάνη. Στις 16 Αυγούστου (ημέρα Πέμπτη) ο Βενιζέλος συνοδευόμενος από τον πολιτευτή Ρεθύμνου Σκουλά, το βασιλικό επίτροπο Ιωσήφ Κούνδουρο, το συνταγματάρχη Κυριάκο Βαρδουλάκη και της λοιπής ακολουθίας του αναχώρησε για τη Σιάτιστα. Στις 17 Αυγούστου 1918 ο Βενιζέλος με την ακολουθία του επισκέφθηκε τη Νεάπολη (Λαψίστα) και το Τσοτύλι υπό βροχή. Δεν επισκέφθηκε τα Γρεβενά.
1921, 26 Αυγούστου : Οι Αφοι Μανάκια εγκαινιάζουν πανηγυρικά στο Μοναστήρι τον Κιν/φο τους.
(περισσότερα διαβάστε στην έκδοση μου : Η Ιστορία με τον φακό του Γιάννη και Μίλτου ΜΑΝΑΚΙΑ, έκδ.2017 ).
1925, 6 Αυγούστου : Από δημοσίευμα της εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ πληροφορούμαστε ότι η απόσταση των 25 χλμ. μεταξύ Σιάτιστας-Γρεβενών, οδικώς, απαιτούσε 7 ώρες.
1948, Αύγουστος : ΕΜΦΥΛΙΟΣ - Ολοκληρώνεται η επιχείρηση ΚΟΡΩΝΙΣ εντός της περιοχής Γρεβενών. Οι μάχες συνεχίζονται προς Φούρκα-Σαραντάπορο.
Φωτογ. από την κατάληψη του κυβερνητικού στρατού των υψωμάτων στην Αλατόπετρα – Εφημ. ΒΡΑΔΥΝΗ.
1958, 11 Αυγούστου : Ο βασιλιάς Παύλος και η Φρειδερίκη επισκέπτονται τα Γρεβενά.
2002, 27 Αυγούστου : Δημοσιεύεται το ΦΕΚ 3044/27-8-2002, όπου στο αρθ.13 θεσμοθετείται ο Φορέας του Εθνικού Πάρκου Βορ. Πίνδου, μετά από προσπάθειες και αγώνες πολλών ετών. Ως έδρα του ορίζεται το Σπήλαιο Γρεβενών.
(Ο πρώτος χάρτης του Εθνικού Πάρκου που δημιουργήθηκε από την ΑΜΚΕ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ Γρεβενών και δημοσιεύθηκε το 2004, όπου απεικονίζονται οι πυρήνες των Εθνικών Δρυμών Βίκου-Αώου και Βάλια Κάλντα καθώς και οι περιφερειακές ζώνες Ι-ΙΙ-ΙΙΙ ).
_______________
*Το χαρακτικό στην αρχή της σελίδας ανήκει στον εξέχοντα ζωγράφο Αγήνορα Αστεριάδη ο οποίος πρωτοδιορίστηκε στα Γρεβενά καθηγητής ιχνογραφίας το 1925 στο Γυμνάσιο της πόλης όπου και δίδαξε (1η σχετική δημοσίευση μου με την αποκάλυψη του χαρακτικού).
** Δεν αναφέρονται εκείνα γεγονότα που συνέβησαν γενικά σε κάποιο έτος αλλά δεν γνωρίζουμε προς το παρόν τον Μήνα που συνέβησαν, παρ’ όλο που αυτά είναι και πάρα πολλά και πολύ σημαντικά.
1549, 7 Αυγούστου : Ο Όσιος Νικάνωρ «εκοιμήθη εν ειρήνη» στην Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Ζάβορδας) ή Ι.Μ. Οσ. Νικάνορα της οποίας υπήρξε κτήτορας. Ο Νικόλαος, όπως ήταν το κοσμικό του όνομα, καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Θεσσαλονίκης όπου και γεννήθηκε το 1491. Μετά το θάνατο των γονέων του, μοίρασε τη μεγάλη περιουσία του στους φτωχούς κι
έγινε μοναχός με το όνομα Νικάνωρ. Ασκήτευσε στο όρος Καλλίστρατο όπου κι έχτισε την ομώνυμη μονή. Εκεί κοντά είχε βρεί σε μία απρόσιτη τοποθεσία την εικόνα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα από τα χρόνια της Εικονομαχίας. Εκεί λοιπόν έχτισε και το μοναστήρι με την βοήθεια δύο μοναχών από την Κοζάνη (1532-1534).
(Η Ι.Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Ζάβορδα, δημοσιεύθηκε στην εκδ. ΟΡΟΣΗΜΑ, 2007, σελ. 87 – Κεφ. Ο Χριστιανισμός).
1808, 17 Aυγούστου : Μνήμη Οσιομάρτυρα Δημητρίου από τη Σαμαρίνα. Ο Δημήτριος γεννήθηκε στη Σαμαρίνα Γρεβενών και μόναζε στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής της ιδιαίτερης πατρίδας του. Με την υπόνοια ότι υποστηρίζει το κίνημα του Βλαχάβα ο Δημήτριος συνελήφθη και μεταφέρθηκε στα Ιωάννινα. Μετά από ανάκριση των τουρκικών αρχών ο Δημήτριος οδηγήθηκε στον Αλή πασά ο οποίος αμέσως του ζήτησε να αφαιρέσει την εικόνα της Παναγίας, την οποία έφερε στο στήθος του ο Δημήτριος, αλλά εκείνος αρνήθηκε. Ήταν φυσικά προγραμματισμένο οπότε και άρχισαν τα βασανιστήρια για να κάμψουν το Δημήτριο. Του έδεσαν το κεφάλι με σιδερένια αλυσίδα, την οποία έσφιγγαν συνεχώς, όμως με την επίκληση του Χριστού και της Παναγίας, ο μάρτυρας έσπασε την αλυσίδα. Τον κρέμασαν ανάποδα και του έψηναν το κεφάλι πάνω στη φωτιά, αλλά εκείνος επέζησε. Ένας Τούρκος από την Καστοριά βλέποντας την πίστη και το θάρρος του Αγίου πίστεψε στο Χριστό και αμέσως θανατώθηκε από τους δήμιους του Αλή. Τελικά ο Αλή πασάς διέταξε να κτίσουν το σώμα του μάρτυρα μέσα σε τοίχο! Άφησαν σκόπιμα έξω από τον τοίχο το κεφάλι για να τον τρέφουν και έτσι να του δημιουργούν δυσφορία και να επιτείνουν τον πόνο του. Ο μάρτυρας επέζησε 10 ημέρες προσευχόμενος και βασανιζόμενος διά του εντοιχισμού. Στις 17 Αυγούστου 1808 παρέδωσε το πνεύμα και αμέσως η φήμη της αγιότητάς του διαδόθηκε μεταξύ των Χριστιανών.
1820, Αύγουστος : Περί τα τέλη Αυγούστου του 1820 ο αλβανός Ισμαήλ Πασόμπεης πέρασε από τα Γρεβενά με τρείς χιλιάδες στρατιώτες, προερχόμενος από την Λάρισα και κατευθυνόμενος προς τα Ιωάννινα. Είχε ήδη διοριστεί πασάς Ιωαννίνων με σκοπό την καθαίρεση του Αλή πασά, αλλά απέτυχε και καθαιρέθηκε. Τότε, λέγεται, ότι τα στρατεύματά του κατέστρεψαν και τον πύργο «Ρολογιού» της πόλης (που ανεγέρθηκε το 1776), σε αντεκδίκηση, γιατί ο Αγάς των Γρεβενών υποστήριζε τον Αλή πασά.
1906 Αύγουστος : Σημαντικά γεγονότα στα βλαχοχώρια με ρουμανίζοντες. Είχαν ήδη δημιουργηθεί και συμβεί πλείστα γεγονότα, όπως αυτό στη Βωβούσα το Πάσχα του 1905, η δολοφονία του Αθ. Νασίκα στην θέση ‘’Μπίγκα’’ τον Μάιο του 1905 από την ομάδα του ληστή Γιωργούλα (Φιλιππαίοι), η δολοφονία Τσιουκαντάνα στο Περιβόλι, η μάχη του Όρλιακα τον Απρίλιο κ.ά. Εν προκειμένω και στίς αρχές Αυγούστου του 1906 συμμορία ρουμανιζόντων και τουρκαλβανών απήγαγαν τους Αθ. Οικονόμου και Δασκαλόπουλο από το χωριό Ζιάκας, και οι συγγενείς τους κατέβαλαν λύτρα 110 λίρες για την απελευθέρωσή τους. Οι εκτελέσεις, οι απαγωγές, οι διώξεις ήταν συνεχείς και από τις δυο πλευρές, αναστατώνοντας συνεχώς τα βλαχοχώρια και την πόλη, ενώ οι Τούρκοι παρείχαν κάθε υποστήριξη στους ρουμανίζοντες. Στόχος τους ήταν και η απομάκρυνση από τα Γρεβενά του Μητροπολίτη Αγαθάγγελου η οποία τελικά συνέβη τον Οκτώβριο του 1905. Ως σημαντικό όμως γεγονός του Αυγούστου 1906, μνημονεύεται και η εκτέλεση του Ιωάννη Τσιακαμά αδελφού του διαβόητου ρουμανίζοντα αστυνόμου και αρχιτρομοκράτη Δημ. Τσιακαμά από την Κρανιά. Ο Ιωάννης που υπηρετούσε στα Σέρβια πυροβολήθηκε το απομεσήμερο της 15ης Αυγούστου από τον Μητσογιώργο (Κοζανίτης που κατάγονταν από τα Χάσια) με ειδική εντολή της Επιτροπής Αγώνα.
1906, 6 Αυγούστου : Σκοτώνεται μετά από μάχη με τούρκικο απόσπασμα κοντά στο χωριό Δίλοφο Ζαγορίου (Σοποτσέλι) ο καπετάν Αρκούδας από τη Σαμαρίνα μαζί με τον ψυχογιό του, Γ. Δήλμας από το χωριό Αμυγδαλιές (Πικριβινίτσα), ενώ συλλαμβάνονται δύο αιχμάλωτοι.
1908, 14 Αυγούστου : O Εμπορικός Σύλλογος Καλαμπάκας διοργανώνει διήμερη εκδρομή στα τουρκοκρατούμενα Γρεβενά. Εφημερίδα της εποχής αναφέρει ότι 100 έμποροι Καλαμπακιώτες και άλλοι πολίτες έφθασαν στα Γρεβενά τους οποίους υποδέχθηκαν Γρεβενιώτες Ελληνες & Τούρκοι σε ενθουσιώδη υποδοχή. Διανυκτέρευσαν και αποχώρησαν την επομένη 15/8 το απόγευμα. Το κλίμα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα είχε για λίγο καιρό καλυτερεύσει λόγω της επανάστασης των Νεότουρκων τον Ιούλιο του 1908.
1923, την 5 Αυγούστου σκοτώνεται ο λήσταρχος Γκαντάρας. Μία εκδοχή είναι ότι ο φοβερός Θωμάς Γκαντάρας σκοτώθηκε στη θέση Οξυά της Δεσκάτης κοντά στο χωριό Μαυρέλι, στις αρχές Αυγούστου 1923, από τον κυνηγό Γιώργο Σιακαβάρα. Ο Σιακαβάρας είχε βγεί για κυνήγι αγριογούρουνου, όταν ξαφνικά είδε μπροστά του τον Θωμά Γκαντάρα και τον πυροβόλησε αμέσως. Ο θάνατος όμως του Γκαντάρα έχει τόσο μυστήριο που υπάρχει και άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία τον λήσταρχο σκοτώνει ο Γιώργος Ράμμος, αδελφός του πρώην ληστή και αργότερα χωροφύλακα Χρήστου Ράμμου (αμνηστεύτηκε το 1929) για να πάρει το ποσό της επικήρυξης 1.200.000 δραχμές!
Αλλά ολόκληρη η περιοχή της Δεσκάτης και Χασίων επηρεάστηκε από την δράση του Γκαντάρα ώστε, πολλά χρόνια μετά, ο ποιητής Χρήστος Μπράβος (1948-1987), από την Δεσκάτη, έγραψε ένα πολύ ωραίο ποίημα με τίτλο «Όπου στα 1923 ο επικηρυγμένος Θωμάς Γκαντάρας, ο ληστής, αποφασίζει να φωτογραφηθεί», που μελοποίησε ο Λαρισαίος τραγουδιστής Θανάσης Παπακωνσταντίνου! Γνωστές είναι η περίφημες φωτογραφίες λήσταρχων που δεν ήταν μόνο σπάνιες, αποτελούσαν κατόρθωμα του φωτογράφου, αλλά και επιδίωξη του λήσταρχου για την εικόνα του προς τον Λαό και την Ιστορία!. Η λερωμένη φουστανέλα του παλιού ληστή γερο-Γκούντα είχε δέκα πήχες πανί!. Ο Αθανάσιος Μάνθος, πρωτοπόρος φωτογράφος των Τρικάλων, επιλέχθηκε από τον Γκαντάρα να τον φωτογραφήσει στη θέση Παλιογκορτσιά των Χασίων Γρεβενών. (περισσότερα στην έκδ. ΟΡΟΣΗΜΑ, σελ. 163 – Κεφ.9- Οι Λήσταρχοι).
1916, Αύγουστος: 1ος Παγκόσμιος Πόλεμος, Μακεδονικό Μέτωπο : Σέρβοι στα Γρεβενά. Μετά την κατάληψη της Βεύης οι Γερμανο·βούλγαροι συνέχισαν την επιθετική τους ενέργεια κατά των στενών του Κιρλί Δερβέν, όπου οι Σέρβοι, αφού ενισχύθηκαν και με γαλλικά αποσπάσματα, προσπάθησαν να αναχαιτίσουν την εχθρική προέλαση. Αλλά οι Γερμανο·βούλγαροι κατόρθωσαν να περάσουν τα στενά εκτοπίζοντας τους Σέρβους και τους Γάλλους. Ύστερα συνέχισαν την προέλαση και κατέλαβαν το Αμύνταιο.
Η υποχώρηση του κυρίου σώματος των σερβικών δυνάμεων έγινε προς την ανατολική πλευρά της λίμνης Οστρόβου. Μέρος όμως του σερβικού στρατού που εκτοπίστηκε από το Αμύνταιο δεν μπόρεσε να ακολουθήσει το κύριο σώμα και υποχώρησε νοτιότερα και στις 8 Αυγούστου έφθασε στην Κοζάνη.
Οι Σέρβοι που έφθασαν στην Κοζάνη ανέρχονταν σε δύο χιλιάδες και βρίσκονταν σε ελεεινή κατάσταση. Πολλοί από αυτούς ήταν τραυματίες και ασθενείς. Οι αρχές της πόλης φρόντισαν για την προσωρινή στέγαση και την τροφοδοσία τους, καθώς και για την περίθαλψη των ασθενών. Στην Κοζάνη έφθασαν και άλλα τμήματα του σερβικού στρατού, από τα τμήματα εκείνα που κατευθύνθηκαν νότια της Καστοριάς, προς Άργος Ορεστικό και Νεάπολη Κοζάνης. Ένα σερβικό τάγμα μετά την υποχώρηση από την Καστοριά και την Κορυτσά έφθασε στα Γρεβενά και ζήτησε ψωμί, που χορηγήθηκε από τις αρχές της πόλης. Στα Γρεβενά έφθασαν επίσης και πολλοί Σέρβοι πρόσφυγες.
(Για την υποχώρηση των Σέρβων, και μέσω Αλβανίας, στον Α΄ Π.Π. διαβάστε άρθρο μου και εδώ : https://www.academia.edu/43044907/ σελ. 19).
1917, Στις 28 Αυγούστου του 1917, ρουμανίζοντες ανακήρυξαν στη Σαμαρίνα την αυτονομία της Πίνδου και σήκωσαν τη σημαία του «Πριγκιπάτου της Πίνδου», στην οποία εικονιζόταν η λύκαινα με τα λυκόπουλα. Παρ’ ότι αποχώρησαν τα ιταλικά στρατεύματα από τη Σαμαρίνα την 6/9/2017 και εγκαταστάθηκαν οι ελληνικές αρχές, παρέμεινε εκεί ένας Ιταλός υπάλληλος, ως υποπρόξενος. Πρόκειται για τον Εβραίο από τη Θεσσαλονίκη Μοδιάνο, πρώην διερμηνέα της αστυνομίας Αργυροκάστρου. Να υπενθυμίσουμε ότι σε δημοσίευμα το 1905 αναφέρεται ότι το πρώτο ελληνικό σχολείο της Σαμαρίνας είχε επτά δασκάλους και 174 μαθητές !
1918, 14 Αυγούστου ημέρα Τρίτη : Ο Ε. Βενιζέλος έφθασε στην Κοζάνη. Στις 16 Αυγούστου (ημέρα Πέμπτη) ο Βενιζέλος συνοδευόμενος από τον πολιτευτή Ρεθύμνου Σκουλά, το βασιλικό επίτροπο Ιωσήφ Κούνδουρο, το συνταγματάρχη Κυριάκο Βαρδουλάκη και της λοιπής ακολουθίας του αναχώρησε για τη Σιάτιστα. Στις 17 Αυγούστου 1918 ο Βενιζέλος με την ακολουθία του επισκέφθηκε τη Νεάπολη (Λαψίστα) και το Τσοτύλι υπό βροχή. Δεν επισκέφθηκε τα Γρεβενά.
1921, 26 Αυγούστου : Οι Αφοι Μανάκια εγκαινιάζουν πανηγυρικά στο Μοναστήρι τον Κιν/φο τους.
(περισσότερα διαβάστε στην έκδοση μου : Η Ιστορία με τον φακό του Γιάννη και Μίλτου ΜΑΝΑΚΙΑ, έκδ.2017 ).
1925, 6 Αυγούστου : Από δημοσίευμα της εφ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ πληροφορούμαστε ότι η απόσταση των 25 χλμ. μεταξύ Σιάτιστας-Γρεβενών, οδικώς, απαιτούσε 7 ώρες.
1948, Αύγουστος : ΕΜΦΥΛΙΟΣ - Ολοκληρώνεται η επιχείρηση ΚΟΡΩΝΙΣ εντός της περιοχής Γρεβενών. Οι μάχες συνεχίζονται προς Φούρκα-Σαραντάπορο.
Φωτογ. από την κατάληψη του κυβερνητικού στρατού των υψωμάτων στην Αλατόπετρα – Εφημ. ΒΡΑΔΥΝΗ.
1958, 11 Αυγούστου : Ο βασιλιάς Παύλος και η Φρειδερίκη επισκέπτονται τα Γρεβενά.
2002, 27 Αυγούστου : Δημοσιεύεται το ΦΕΚ 3044/27-8-2002, όπου στο αρθ.13 θεσμοθετείται ο Φορέας του Εθνικού Πάρκου Βορ. Πίνδου, μετά από προσπάθειες και αγώνες πολλών ετών. Ως έδρα του ορίζεται το Σπήλαιο Γρεβενών.
(Ο πρώτος χάρτης του Εθνικού Πάρκου που δημιουργήθηκε από την ΑΜΚΕ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ Γρεβενών και δημοσιεύθηκε το 2004, όπου απεικονίζονται οι πυρήνες των Εθνικών Δρυμών Βίκου-Αώου και Βάλια Κάλντα καθώς και οι περιφερειακές ζώνες Ι-ΙΙ-ΙΙΙ ).
_______________
*Το χαρακτικό στην αρχή της σελίδας ανήκει στον εξέχοντα ζωγράφο Αγήνορα Αστεριάδη ο οποίος πρωτοδιορίστηκε στα Γρεβενά καθηγητής ιχνογραφίας το 1925 στο Γυμνάσιο της πόλης όπου και δίδαξε (1η σχετική δημοσίευση μου με την αποκάλυψη του χαρακτικού).
** Δεν αναφέρονται εκείνα γεγονότα που συνέβησαν γενικά σε κάποιο έτος αλλά δεν γνωρίζουμε προς το παρόν τον Μήνα που συνέβησαν, παρ’ όλο που αυτά είναι και πάρα πολλά και πολύ σημαντικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου