Στις 23 Μαρτίου 1943 τα Γρεβενά
κατελήφθησαν από τους Ελασίτες και η επαρχία απελευθερώθηκε από τα
ιταλικά στρατεύματα κατοχής. Οι Γερμανοί δεν επεδίωξαν να καλύψουν το
κενό μετά την αποχώρηση των Ιταλών, παρότι διέθεταν μονάδα
στην Κοζάνη. Τα υπολείμματα του ιταλικού τάγματος, οι καραμπινιέροι και οι μαθητές του ρουμανικού Γυμνασίου μαζί με 103 οικογένειες ρουμανιζόντων εγκατέλειψαν την πόλη και οι μεν ένστολοι εντάχθηκαν σε διάφορες ιταλικές μονάδες οι δε ρουμανίζοντες με τους μαθητές εγκαταστάθηκαν με μέριμνα των κατοχικών αρχών και του Ρουμανικού Προξενείου στη γερμανοκρατούμενη Θεσσαλονίκη
Στις 15 Απριλίου 1941 οι γερμανικές δυνάμεις προελαύνοντας από Φλώρινα προς Καλαμπάκα, έφθασαν στα Γρεβενά από δύο συγκλίνουσες κατευθύνσεις: 1) Στενά Κλεισούρας - Άργος Ορεστικό – Νεάπολη – Κιβωτός - Γρεβενά και 2) Αμύνταιο – Πτολεμαΐδα - Κοζάνη- Σιάτιστα- Γρεβενά.Η κατάληψη της πόλης των Γρεβενών έγινε στις 15 Απριλίου 1941, όταν έφθασαν σ’ αυτήν τα πρώτα τμήματα... της 5ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας. Ο κόσμος ήταν φοβισμένος, κλεισμένος στα σπίτια του. Τα εμπορικά καταστήματα παρέμειναν κλειστά. Τους Γερμανούς υποδέχτηκαν με φιλικά αισθήματα μερικοί ρουμανίζοντες, οι οποίοι, για να αποφύγουν τη λεηλασία, είχαν αναρτήσει στα καταστήματά τους γερμανικές, ιταλικές και ρουμανικές σημαίες. Στις 12 Ιουνίου 1941 αποχώρησαν οι Γερμανοί και την κατοχική διοίκηση της επαρχίας Γρεβενών ανέλαβαν οι Ιταλοί. Στην πόλη των Γρεβενών μεταφέρθηκε ένα ιταλικό Τάγμα Πεζικού και μια Ορειβατική Πυροβολαρχία των 3 πυροβόλων. Το Τάγμα υπαγόταν διοικητικά στο ιταλικό Σύνταγμα Καστοριάς. Στην αρχή, λόγω και της θερινής περιόδου, τα ιταλικά τμήματα εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε παραποτάμια πεδινή έκταση, η οποία βρισκόταν δυτικά του Μύλου Μπούσιου. Μόλις πλησίασε το φθινόπωρο και η διαμονή στο υπαίθριο στρατόπεδο θα γινόταν προβληματική λόγω των καιρικών συνθηκών, οι λόχοι μεταφέρθηκαν σε στεγασμένους χώρους μέσα στην πόλη, ως εξής: ένας λόχος στο κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου, ένας άλλος στο κτίριο του Εθνικού Οικοτροφείου Αρρένων Γρεβενών (εκεί που βρίσκεται η Σχολή Αστυφυλάκων) και ο τρίτος στο 2ο Δημοτικό Σχολείο, στο Κούρβουλο. Τα μεταγωγικά μεταφέρθηκαν στα χάνια της πόλης. Τα δύο δημοτικά σχολεία λειτούργησαν σε σπίτια ιδιωτών. Τα παιδιά του Οικοτροφείου μεταφέρθηκαν στη Σιάτιστα, όπου φιλοξενήθηκαν σε κρατικά ιδρύματα. Στο 1ο Δημοτικό Σχολείο και στη βόρεια πλευρά αυτού σώζονται σήμερα δύο σειρές από σιδερένια σκαλιά σχήματος Π, πακτωμένα στον τοίχο, τα οποία αρχίζουν από τα παράθυρα του πρώτου ορόφου και καταλήγουν στο έδαφος. Αυτά είχαν σκοπό να χρησιμοποιηθούν από τους Ιταλούς στρατιώτες σαν σκάλες ανόδου - καθόδου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και κυρίως όταν παρουσιαζόταν πρόβλημα εκκένωσης του κτιρίου από την κύρια είσοδο.
Η διοίκηση του Τάγματος είχε τα γραφεία της στην κεντρική πλατεία, στο κτίριο Σπανού (εκεί που είναι η Εμπορική Τράπεζα).Η Καραμπινερία (ιταλική Αστυνομία) στεγάστηκε στο οίκημα του ρουμανικού Οικοτροφείου, στη συνοικία «Σελιό». Το οίκημα αυτό ανήκε σε ιδιώτη και βρισκόταν δίπλα (δυτικά) από το κατάστημα ηλεκτρικών ειδών Π. Βλέτσου. Κατεδαφίστηκε προ δεκαετίας και έγινε πολυκατοικία, ενώ έπρεπε, λόγω της καλαισθησίας του και της ιστορίας της πόλης, να κριθεί διατηρητέο και να ανακαινισθεί. Παρόμοια ενέργεια κατεδάφισης της μικρής ρουμανικής εκκλησίας και του ρουμανικού δημοτικού σχολείου έγινε και το 1946, όταν δημεύτηκε το οικόπεδο της ρουμανικής μειονότητας, στη θέση που κτίστηκε το 1952-1953 το μητροπολιτικό μέγαρο. Το σκεπτικό της τοπικής αρχής ήταν να εξαλειφθεί κάθε ίχνος που υπενθύμιζε τη ρουμανική προπαγάνδα στην πόλη των Γρεβενών. Η άποψη αυτή είναι κοντόφθαλμη και ανεδαφική, διότι η ιστορία της ρουμανικής προπαγάνδας δεν παραγράφεται με την κατεδάφιση κτιρίων. Εάν οι Τούρκοι είχαν την ανωτέρω λογική, έπρεπε να κατεδαφίσουν όλες τις χριστιανικές εκκλησίες και τα ελληνικά ιδρύματα στη χώρα τους. Ήδη έχουν γραφεί αρκετά και θα γραφούν ακόμη περισσότερα για το ρουμανικό ζήτημα, γιατί οι ιστορικοί ερευνητές έχουν στη διάθεσή τους έγγραφες πρωτογενείς πηγές που καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις τους. Τα Γρεβενά κατέχουν περίοπτη θέση στην ιστορία αυτή, διότι αποτελούσαν το σκληρό πυρήνα της προπαγάνδας. Στις 11 Φεβρουαρίου 1943 εκτελέστηκαν από τους Ιταλούς στα Γρεβενά 7 κρατούμενοι των φυλακών Βαροσίου, σε αντίποινα για την αποκαλούμενη «μάχη του Σνιχόβου», που έγινε στις 8 Φεβρουαρίου 1943, όταν αντάρτες του ΕΛΑΣ έστησαν ενέδρα κοντά στο Ελευθεροχώρι σε ιταλικό τμήμα που επέστρεφε στα Γρεβενά από το Σνίχοβο (Δεσπότη), με αποτέλεσμα να υποστεί απώλειες. Οι πέντε από τους εκτελεσθέντες κατάγονταν από τον Άγιο Γεώργιο, ένας από τον Ταξιάρχη και ένας από τα Γρεβενά.
Το Φεβρουάριο του 1943 επισκέφθηκε τα Γρεβενά ο διοικητής των ιταλικών στρατευμάτων Ελλάδος (διοικητής 11ης Στρατιάς) στρατηγός Κάρλο Τζελόζο. Τα έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας ανήλθαν σε 19.600 δραχμές, τις οποίες πλήρωσε εξ ολοκλήρου η Κοινότητα.
Στις 6 Μαρτίου 1943 αιχμαλωτίστηκε στην τοποθεσία «Φαρδύκαμπος» Σιάτιστας το ιταλικό Τάγμα των Γρεβενών (603 άνδρες με 3 πυροβόλα) μετά από μάχη με τις αντιστασιακές οργανώσεις των επαρχιών Γρεβενών και Βοΐου και εθελοντές κατοίκους των δύο αυτών περιοχών. Οι αιχμάλωτοι παρέμειναν για λίγες μέρες στον Πεντάλοφο και μετά οδηγήθηκαν από άνδρες του ΕΛΑΣ στο Μοναστήρι του Σπηλαίου Γρεβενών (Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου), όπου υπήρχαν κελιά για διαμονή, βοηθητικοί χώροι (μαγειρεία, αποθήκες κ.λπ.) και προαύλιο για συγκέντρωση και κυκλοφορία. Στο Σπήλαιο παρέμειναν τρεις μήνες και μετά μεταφέρθηκαν στη Σαμαρίνα και στο Πρόσβορο.
.
στην Κοζάνη. Τα υπολείμματα του ιταλικού τάγματος, οι καραμπινιέροι και οι μαθητές του ρουμανικού Γυμνασίου μαζί με 103 οικογένειες ρουμανιζόντων εγκατέλειψαν την πόλη και οι μεν ένστολοι εντάχθηκαν σε διάφορες ιταλικές μονάδες οι δε ρουμανίζοντες με τους μαθητές εγκαταστάθηκαν με μέριμνα των κατοχικών αρχών και του Ρουμανικού Προξενείου στη γερμανοκρατούμενη Θεσσαλονίκη
Στις 15 Απριλίου 1941 οι γερμανικές δυνάμεις προελαύνοντας από Φλώρινα προς Καλαμπάκα, έφθασαν στα Γρεβενά από δύο συγκλίνουσες κατευθύνσεις: 1) Στενά Κλεισούρας - Άργος Ορεστικό – Νεάπολη – Κιβωτός - Γρεβενά και 2) Αμύνταιο – Πτολεμαΐδα - Κοζάνη- Σιάτιστα- Γρεβενά.Η κατάληψη της πόλης των Γρεβενών έγινε στις 15 Απριλίου 1941, όταν έφθασαν σ’ αυτήν τα πρώτα τμήματα... της 5ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας. Ο κόσμος ήταν φοβισμένος, κλεισμένος στα σπίτια του. Τα εμπορικά καταστήματα παρέμειναν κλειστά. Τους Γερμανούς υποδέχτηκαν με φιλικά αισθήματα μερικοί ρουμανίζοντες, οι οποίοι, για να αποφύγουν τη λεηλασία, είχαν αναρτήσει στα καταστήματά τους γερμανικές, ιταλικές και ρουμανικές σημαίες. Στις 12 Ιουνίου 1941 αποχώρησαν οι Γερμανοί και την κατοχική διοίκηση της επαρχίας Γρεβενών ανέλαβαν οι Ιταλοί. Στην πόλη των Γρεβενών μεταφέρθηκε ένα ιταλικό Τάγμα Πεζικού και μια Ορειβατική Πυροβολαρχία των 3 πυροβόλων. Το Τάγμα υπαγόταν διοικητικά στο ιταλικό Σύνταγμα Καστοριάς. Στην αρχή, λόγω και της θερινής περιόδου, τα ιταλικά τμήματα εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε παραποτάμια πεδινή έκταση, η οποία βρισκόταν δυτικά του Μύλου Μπούσιου. Μόλις πλησίασε το φθινόπωρο και η διαμονή στο υπαίθριο στρατόπεδο θα γινόταν προβληματική λόγω των καιρικών συνθηκών, οι λόχοι μεταφέρθηκαν σε στεγασμένους χώρους μέσα στην πόλη, ως εξής: ένας λόχος στο κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου, ένας άλλος στο κτίριο του Εθνικού Οικοτροφείου Αρρένων Γρεβενών (εκεί που βρίσκεται η Σχολή Αστυφυλάκων) και ο τρίτος στο 2ο Δημοτικό Σχολείο, στο Κούρβουλο. Τα μεταγωγικά μεταφέρθηκαν στα χάνια της πόλης. Τα δύο δημοτικά σχολεία λειτούργησαν σε σπίτια ιδιωτών. Τα παιδιά του Οικοτροφείου μεταφέρθηκαν στη Σιάτιστα, όπου φιλοξενήθηκαν σε κρατικά ιδρύματα. Στο 1ο Δημοτικό Σχολείο και στη βόρεια πλευρά αυτού σώζονται σήμερα δύο σειρές από σιδερένια σκαλιά σχήματος Π, πακτωμένα στον τοίχο, τα οποία αρχίζουν από τα παράθυρα του πρώτου ορόφου και καταλήγουν στο έδαφος. Αυτά είχαν σκοπό να χρησιμοποιηθούν από τους Ιταλούς στρατιώτες σαν σκάλες ανόδου - καθόδου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και κυρίως όταν παρουσιαζόταν πρόβλημα εκκένωσης του κτιρίου από την κύρια είσοδο.
Η διοίκηση του Τάγματος είχε τα γραφεία της στην κεντρική πλατεία, στο κτίριο Σπανού (εκεί που είναι η Εμπορική Τράπεζα).Η Καραμπινερία (ιταλική Αστυνομία) στεγάστηκε στο οίκημα του ρουμανικού Οικοτροφείου, στη συνοικία «Σελιό». Το οίκημα αυτό ανήκε σε ιδιώτη και βρισκόταν δίπλα (δυτικά) από το κατάστημα ηλεκτρικών ειδών Π. Βλέτσου. Κατεδαφίστηκε προ δεκαετίας και έγινε πολυκατοικία, ενώ έπρεπε, λόγω της καλαισθησίας του και της ιστορίας της πόλης, να κριθεί διατηρητέο και να ανακαινισθεί. Παρόμοια ενέργεια κατεδάφισης της μικρής ρουμανικής εκκλησίας και του ρουμανικού δημοτικού σχολείου έγινε και το 1946, όταν δημεύτηκε το οικόπεδο της ρουμανικής μειονότητας, στη θέση που κτίστηκε το 1952-1953 το μητροπολιτικό μέγαρο. Το σκεπτικό της τοπικής αρχής ήταν να εξαλειφθεί κάθε ίχνος που υπενθύμιζε τη ρουμανική προπαγάνδα στην πόλη των Γρεβενών. Η άποψη αυτή είναι κοντόφθαλμη και ανεδαφική, διότι η ιστορία της ρουμανικής προπαγάνδας δεν παραγράφεται με την κατεδάφιση κτιρίων. Εάν οι Τούρκοι είχαν την ανωτέρω λογική, έπρεπε να κατεδαφίσουν όλες τις χριστιανικές εκκλησίες και τα ελληνικά ιδρύματα στη χώρα τους. Ήδη έχουν γραφεί αρκετά και θα γραφούν ακόμη περισσότερα για το ρουμανικό ζήτημα, γιατί οι ιστορικοί ερευνητές έχουν στη διάθεσή τους έγγραφες πρωτογενείς πηγές που καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις τους. Τα Γρεβενά κατέχουν περίοπτη θέση στην ιστορία αυτή, διότι αποτελούσαν το σκληρό πυρήνα της προπαγάνδας. Στις 11 Φεβρουαρίου 1943 εκτελέστηκαν από τους Ιταλούς στα Γρεβενά 7 κρατούμενοι των φυλακών Βαροσίου, σε αντίποινα για την αποκαλούμενη «μάχη του Σνιχόβου», που έγινε στις 8 Φεβρουαρίου 1943, όταν αντάρτες του ΕΛΑΣ έστησαν ενέδρα κοντά στο Ελευθεροχώρι σε ιταλικό τμήμα που επέστρεφε στα Γρεβενά από το Σνίχοβο (Δεσπότη), με αποτέλεσμα να υποστεί απώλειες. Οι πέντε από τους εκτελεσθέντες κατάγονταν από τον Άγιο Γεώργιο, ένας από τον Ταξιάρχη και ένας από τα Γρεβενά.
Το Φεβρουάριο του 1943 επισκέφθηκε τα Γρεβενά ο διοικητής των ιταλικών στρατευμάτων Ελλάδος (διοικητής 11ης Στρατιάς) στρατηγός Κάρλο Τζελόζο. Τα έξοδα υποδοχής και φιλοξενίας ανήλθαν σε 19.600 δραχμές, τις οποίες πλήρωσε εξ ολοκλήρου η Κοινότητα.
Στις 6 Μαρτίου 1943 αιχμαλωτίστηκε στην τοποθεσία «Φαρδύκαμπος» Σιάτιστας το ιταλικό Τάγμα των Γρεβενών (603 άνδρες με 3 πυροβόλα) μετά από μάχη με τις αντιστασιακές οργανώσεις των επαρχιών Γρεβενών και Βοΐου και εθελοντές κατοίκους των δύο αυτών περιοχών. Οι αιχμάλωτοι παρέμειναν για λίγες μέρες στον Πεντάλοφο και μετά οδηγήθηκαν από άνδρες του ΕΛΑΣ στο Μοναστήρι του Σπηλαίου Γρεβενών (Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου), όπου υπήρχαν κελιά για διαμονή, βοηθητικοί χώροι (μαγειρεία, αποθήκες κ.λπ.) και προαύλιο για συγκέντρωση και κυκλοφορία. Στο Σπήλαιο παρέμειναν τρεις μήνες και μετά μεταφέρθηκαν στη Σαμαρίνα και στο Πρόσβορο.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου