Οδοιπορία πυροβολικού
στο Μπιζάνι. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Από το βιβλίο - ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
ΕΘΝΟΥΣ 1826 – 1974 ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΡΟΥΣΣΟΥ
Σελίδες Ιστορίας από το Βιβλίο
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΩΝ. ΓΚΟΥΜΑΣ Ο ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ
ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ.
«Από τις χειρόγραφες σημειώσεις του ιδίου».
ΣΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
7-8 Νοεμβρίου 1912: Μας καλούν δια την Ήπειρον δια ενίσχυσιν. Εν μέσω χιόνων, εκ Γρεβενών, μετά των οπλαρχηγών Καραβίτη,
Γύπαρη, Μακρή κλπ. αναχωρούμεν δια Μέτσοβον. Εκεί ήλθεν και το σύνταγμα των Ευζώνων, υπό τον Μήτσιαν. Επί τινας ημέρας δώσαμε μάχας εις τα πέριξ του Μετσόβου χωρία: Γότιστα, Κράψη, Προσκόλ, Χρυσοβίτσα, Δεμάτι, Λιάπι, Δρεστινίκο και Γρεβενίτι. Επί έναν μήναν μάχες εν μέσω χιόνων, κατά Τούρκων.
30 Δεκεμβρίου 1912: Επιστρέψαμεν εις Μέτσοβον, κατ’ εντολήν του Μήτσια, Συνταγματάρχου. Εγώ δε εστάλην, με το σώμα του, εις Γρεβενά, όπως σταλώ μετά 2 λόχων, ως γνώστης του εδάφους, εις Κόνιτσαν και εις τα πέριξ τουρκοκρατούμενα χωρία, όπερ και έγινε.
10 Ιανουαρίου 1913: Αναχωρούμε από τα Γρεβενά με χιόνια πολλά. Μετά τριών ημερών πορείαν ήλθομεν εις Φούρκαν Ηπείρου. Κτυπήσαμε το εις το χωρίον Κεράσοβον (Αγία Παρασκευή) τουρκικόν τάγμα, διαλύσαμε αυτό, αναγκαζόμενον να συμπτυχθεί εις Μόλισταν. Και εις Μόλισταν και Στράτσιανη (Πύργος) και εκεί τους κτυπήσαμε και πιάσαμε και περί τους 80 αιχμαλώτους.
Εδώ θα διακόψουμε τις σημειώσεις του Α. Γκούμα, για να προσθέσουμε την περιγραφή της μάχης της περιοχής Φούρκας, που την αντιγράψαμε από Ημερολόγιο πολεμιστή του 1912-1913, στην οποία γίνεται μνεία του ονόματος Αθαν. Γκούμα:
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΦΟΥΡΚΑΣ
« Ήτο η 20η Ιανουαρίου (1913) ότε ο ηρωικός λοχαγός του A’ συντάγματος του Διαδόχου κ. Δ. Παπανικολάου ευρισκόμενος εις Γρεβενά εστάλη μετά δύο λόχων στρατού εις Φούρκαν, όπως εκείθεν προελάση δια ΚερασόΒου, Σταριτσιάνης και Μολίστης εις Κόνιτσαν.
»Ευρισκόμενος όθεν εις Βραβόνισταν (Καληράχη) χωρίον των Γρεβενών, μετά των ανθυπολοχαγών του: Κωνσαντίνου, Τρίγκα, Αντωνοπούλου και Γκούμα, εις τον οποίον ανέθηκε την αρχηγίαν των περισυλλεγέντων εκ διαφόρων χωρίων εθελοντών, εβάδισε δια μέσου των χιονοσκεπών λοφοσειρών του γηραιού Σμόλικα εις χωρίον Ζούζουλη και εκείθεν μετά τετράωρον πορείαν δια μέσου ατραπών εις Φούρκαν, όπου επληροφορήθησαν ότι ισχυρά στρατιωτική δύναμις Τούρκων κατηυλίζετο εις Κεράσοβον (Αγία Παρασκευή).
»Συγκροτηθέντος συμβουλίου, περί την εσπέραν, εις ο έλαβον μέρος πλην των αξιωματικών και οι οπλαρχηγοί: Ηγούμενος Παπαδάτος, Περικλής και Σιδέρης (Ισίδωρος Σιδέρης, από το Γιαννοχώρι Καστοριάς) έχοντες υπ' αυτούς περί τους εκατόν οπλίτας, απεφασίσθη ομοφώνως η τακτική αναγνώρισις του εδάφους και των τουρκικών θέσεων Κερασόβου.
»Κατ’ εντολήν του διοικητού εστάλησαν ο ανθυπολοχαγός Γκούμας και Μπόνης ανθυπίλαρχος, μετά 4 ιππέων και 4 οδηγών εκ Φούρκας, οίτινες φθάσαντες άνωθεν Κερασόβου, 200 βήματα μακράν των τουρκικών προφυλακών εις θέσιν Κοντή Ράχη, παρετήρησαν τους Τούρκους αμερίμνους, άλλους με προσηλιαζομένους έξωθι των οικιών, άλλους καθαριζομένους και άλλους έξωθεν της Εκκλησίας φορτώνοντας άλευρα και διάφορα άλλα τρόφιμα δια Κόνιτσαν.
»Εν τω μεταξύ ο κ. Παπανικολάου είχε κατέλθει, μετά του στρατού εις θέσιν Αραιά Πεύκα, αίφνης εξ αριστερών ακούεται πυροβολισμός ο ενθουσιώδης Καλόγηρος Ζέρμας ιδών οπλίτην Τούρκον κατερχόμενον, εκ του λόφου, επυροβόλησε κατ ’ αυτού και τον εφόνευσε. Το πυρ τούτο διεδέχθη έτερον πυκνόν εκ δεξιών, εκ του σώματος Σιδέρη, βάλλων κατά των τουρκικών προφυλακών.
»Τους αιφνιδιασμούς τούτους ακούσαντες οι Τούρκοι κατελήφθησαν υπό πανικού λαβόντες την προς την Στράτσιανην άγουσαν, πλην 250 στρατιωτών αμυνομένων εκ της Εκκλησίας, της Σχολής και των οικιών, παρά την θέλησίν των τότε ηναγκάσθησαν να πολεμήσωσι, αφού το πυρ είχε διαδοθή επ ’ αμφοτέρων των μερών. Και το μεν κέντρον της Κοντής Ράχης κατέλαβεν ο ανθυπολοχαγός Γκούμας, μετά της διμοιρίας, το δε δεξιόν οι ανθυπολοχαγοί Αντωνόπουλος και Τρίγκας και το αριστερόν ο τοιούτος, Π Κωνσταντάτος».
Έτσι η μάχη γενικεύτηκε. Ο ελληνικός στρατός σημείωσε μία ακόμα λαμπρή νίκη, κατά των Τούρκων. Ο τουρκικός στρατός συμπτύχθηκε στη Μόλιστα.
Και συνεχίζουμε με τις σημειώσεις του Α. Γκούμα:
«... Φεβρουάριος 1913: Έφερον (οι Τούρκοι) δύναμιν μεγάλην εξ Ερσέκας υπό τον Τζαβίτ πασάν, περί τας 4.000 Τούρκους στρατιώτες και επί εξ ημέρας και νύκτας κρατούσαμε τας επιθέσεις των, μη δυνηθέντες να ξαναπάρουν την Μόλισταν.
21 Φεβρουαρίου 1913: Εκυριεύθησαν τα Γιάννινα και ημείς, άμα το μάθαμε, τους επιτεθήκαμε και τους διώξαμε και πέραν της Κονίτσης. Εις την Κόνιτσαν συνελάβαμε περί τους 300 αιχμαλώτους. Μετά την Κόνιτσαν κατελάβαμε το Λεσκοβίκιον και απ' εκεί πήγαμε στα Γιάννινα».
ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Για τη συμμετοχή του στον πόλεμο αυτό ο Αθαν. Γκούμας γράφει:
«Το 1913 εκηρύχθη ο Ελληνοβουλγαρικός πόλεμος τον Ιούνιον μήναν. Μοι κάλεσαν δι’ ατομικής προσκλήσεως. Έλαβα μέρος με το ίδιον τάγμα Αον. Το τάγμα ήτο του 22ου συντάγματος του διαδόχου Κωνσταντίνου, της Εης Μεραρχίας, υπό την διοίκησιν του λοχαγού και κατόπιν ταγματάρχου Δημ. Παπανικολάου. Έλαβα μέρος εις τας μάχας: Δοϊράνης, Μπέλλες, Στρώμνιτσας, Πετριτσίου, Κρέσνας, Σεμετλή και Άνω Τζουμαγιάς».
*****
Ο Αθανάσιος Κ. Γκούμας ήταν Δάσκαλος και Πολεμιστής. Πολέμησε με την πένα και με το ντουφέκι. Γεννήθηκε στο Μέγαρο Γρεβενών το 1875. Συμμετείχε σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις από το 1897 έως και το 1949 και σε όλες παρασημοφορήθηκε.
Και σ’ αυτό τον πόλεμο του 1912 – 1913, ο Αθαν. Γκούμας διακρίθηκε για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία του, πήρε αρκετά παράσημα και τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Ανδρείας.
Απεβίωσε στις 30 Ιανουαρίου το 1957 σε ηλικία 82 ετών στο σπίτι του στο Μέγαρο Γρεβενών, αφήνοντας μια πλούσια και πολυσχιδή προσφορά στους αγώνες της Πατρίδας.
Γαλάτεια Ν. Βασιλοπούλου
Το Γένος Αθανασίου Κων. Γκούμα
Σελίδες Ιστορίας από το Βιβλίο
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΩΝ. ΓΚΟΥΜΑΣ Ο ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ
ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΓΡΕΒΕΝΩΝ.
«Από τις χειρόγραφες σημειώσεις του ιδίου».
ΣΤΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
7-8 Νοεμβρίου 1912: Μας καλούν δια την Ήπειρον δια ενίσχυσιν. Εν μέσω χιόνων, εκ Γρεβενών, μετά των οπλαρχηγών Καραβίτη,
Γύπαρη, Μακρή κλπ. αναχωρούμεν δια Μέτσοβον. Εκεί ήλθεν και το σύνταγμα των Ευζώνων, υπό τον Μήτσιαν. Επί τινας ημέρας δώσαμε μάχας εις τα πέριξ του Μετσόβου χωρία: Γότιστα, Κράψη, Προσκόλ, Χρυσοβίτσα, Δεμάτι, Λιάπι, Δρεστινίκο και Γρεβενίτι. Επί έναν μήναν μάχες εν μέσω χιόνων, κατά Τούρκων.
30 Δεκεμβρίου 1912: Επιστρέψαμεν εις Μέτσοβον, κατ’ εντολήν του Μήτσια, Συνταγματάρχου. Εγώ δε εστάλην, με το σώμα του, εις Γρεβενά, όπως σταλώ μετά 2 λόχων, ως γνώστης του εδάφους, εις Κόνιτσαν και εις τα πέριξ τουρκοκρατούμενα χωρία, όπερ και έγινε.
10 Ιανουαρίου 1913: Αναχωρούμε από τα Γρεβενά με χιόνια πολλά. Μετά τριών ημερών πορείαν ήλθομεν εις Φούρκαν Ηπείρου. Κτυπήσαμε το εις το χωρίον Κεράσοβον (Αγία Παρασκευή) τουρκικόν τάγμα, διαλύσαμε αυτό, αναγκαζόμενον να συμπτυχθεί εις Μόλισταν. Και εις Μόλισταν και Στράτσιανη (Πύργος) και εκεί τους κτυπήσαμε και πιάσαμε και περί τους 80 αιχμαλώτους.
Εδώ θα διακόψουμε τις σημειώσεις του Α. Γκούμα, για να προσθέσουμε την περιγραφή της μάχης της περιοχής Φούρκας, που την αντιγράψαμε από Ημερολόγιο πολεμιστή του 1912-1913, στην οποία γίνεται μνεία του ονόματος Αθαν. Γκούμα:
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΦΟΥΡΚΑΣ
« Ήτο η 20η Ιανουαρίου (1913) ότε ο ηρωικός λοχαγός του A’ συντάγματος του Διαδόχου κ. Δ. Παπανικολάου ευρισκόμενος εις Γρεβενά εστάλη μετά δύο λόχων στρατού εις Φούρκαν, όπως εκείθεν προελάση δια ΚερασόΒου, Σταριτσιάνης και Μολίστης εις Κόνιτσαν.
»Ευρισκόμενος όθεν εις Βραβόνισταν (Καληράχη) χωρίον των Γρεβενών, μετά των ανθυπολοχαγών του: Κωνσαντίνου, Τρίγκα, Αντωνοπούλου και Γκούμα, εις τον οποίον ανέθηκε την αρχηγίαν των περισυλλεγέντων εκ διαφόρων χωρίων εθελοντών, εβάδισε δια μέσου των χιονοσκεπών λοφοσειρών του γηραιού Σμόλικα εις χωρίον Ζούζουλη και εκείθεν μετά τετράωρον πορείαν δια μέσου ατραπών εις Φούρκαν, όπου επληροφορήθησαν ότι ισχυρά στρατιωτική δύναμις Τούρκων κατηυλίζετο εις Κεράσοβον (Αγία Παρασκευή).
»Συγκροτηθέντος συμβουλίου, περί την εσπέραν, εις ο έλαβον μέρος πλην των αξιωματικών και οι οπλαρχηγοί: Ηγούμενος Παπαδάτος, Περικλής και Σιδέρης (Ισίδωρος Σιδέρης, από το Γιαννοχώρι Καστοριάς) έχοντες υπ' αυτούς περί τους εκατόν οπλίτας, απεφασίσθη ομοφώνως η τακτική αναγνώρισις του εδάφους και των τουρκικών θέσεων Κερασόβου.
»Κατ’ εντολήν του διοικητού εστάλησαν ο ανθυπολοχαγός Γκούμας και Μπόνης ανθυπίλαρχος, μετά 4 ιππέων και 4 οδηγών εκ Φούρκας, οίτινες φθάσαντες άνωθεν Κερασόβου, 200 βήματα μακράν των τουρκικών προφυλακών εις θέσιν Κοντή Ράχη, παρετήρησαν τους Τούρκους αμερίμνους, άλλους με προσηλιαζομένους έξωθι των οικιών, άλλους καθαριζομένους και άλλους έξωθεν της Εκκλησίας φορτώνοντας άλευρα και διάφορα άλλα τρόφιμα δια Κόνιτσαν.
»Εν τω μεταξύ ο κ. Παπανικολάου είχε κατέλθει, μετά του στρατού εις θέσιν Αραιά Πεύκα, αίφνης εξ αριστερών ακούεται πυροβολισμός ο ενθουσιώδης Καλόγηρος Ζέρμας ιδών οπλίτην Τούρκον κατερχόμενον, εκ του λόφου, επυροβόλησε κατ ’ αυτού και τον εφόνευσε. Το πυρ τούτο διεδέχθη έτερον πυκνόν εκ δεξιών, εκ του σώματος Σιδέρη, βάλλων κατά των τουρκικών προφυλακών.
»Τους αιφνιδιασμούς τούτους ακούσαντες οι Τούρκοι κατελήφθησαν υπό πανικού λαβόντες την προς την Στράτσιανην άγουσαν, πλην 250 στρατιωτών αμυνομένων εκ της Εκκλησίας, της Σχολής και των οικιών, παρά την θέλησίν των τότε ηναγκάσθησαν να πολεμήσωσι, αφού το πυρ είχε διαδοθή επ ’ αμφοτέρων των μερών. Και το μεν κέντρον της Κοντής Ράχης κατέλαβεν ο ανθυπολοχαγός Γκούμας, μετά της διμοιρίας, το δε δεξιόν οι ανθυπολοχαγοί Αντωνόπουλος και Τρίγκας και το αριστερόν ο τοιούτος, Π Κωνσταντάτος».
Έτσι η μάχη γενικεύτηκε. Ο ελληνικός στρατός σημείωσε μία ακόμα λαμπρή νίκη, κατά των Τούρκων. Ο τουρκικός στρατός συμπτύχθηκε στη Μόλιστα.
Και συνεχίζουμε με τις σημειώσεις του Α. Γκούμα:
«... Φεβρουάριος 1913: Έφερον (οι Τούρκοι) δύναμιν μεγάλην εξ Ερσέκας υπό τον Τζαβίτ πασάν, περί τας 4.000 Τούρκους στρατιώτες και επί εξ ημέρας και νύκτας κρατούσαμε τας επιθέσεις των, μη δυνηθέντες να ξαναπάρουν την Μόλισταν.
21 Φεβρουαρίου 1913: Εκυριεύθησαν τα Γιάννινα και ημείς, άμα το μάθαμε, τους επιτεθήκαμε και τους διώξαμε και πέραν της Κονίτσης. Εις την Κόνιτσαν συνελάβαμε περί τους 300 αιχμαλώτους. Μετά την Κόνιτσαν κατελάβαμε το Λεσκοβίκιον και απ' εκεί πήγαμε στα Γιάννινα».
ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΛΓΑΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Για τη συμμετοχή του στον πόλεμο αυτό ο Αθαν. Γκούμας γράφει:
«Το 1913 εκηρύχθη ο Ελληνοβουλγαρικός πόλεμος τον Ιούνιον μήναν. Μοι κάλεσαν δι’ ατομικής προσκλήσεως. Έλαβα μέρος με το ίδιον τάγμα Αον. Το τάγμα ήτο του 22ου συντάγματος του διαδόχου Κωνσταντίνου, της Εης Μεραρχίας, υπό την διοίκησιν του λοχαγού και κατόπιν ταγματάρχου Δημ. Παπανικολάου. Έλαβα μέρος εις τας μάχας: Δοϊράνης, Μπέλλες, Στρώμνιτσας, Πετριτσίου, Κρέσνας, Σεμετλή και Άνω Τζουμαγιάς».
*****
Ο Αθανάσιος Κ. Γκούμας ήταν Δάσκαλος και Πολεμιστής. Πολέμησε με την πένα και με το ντουφέκι. Γεννήθηκε στο Μέγαρο Γρεβενών το 1875. Συμμετείχε σε όλες τις πολεμικές επιχειρήσεις από το 1897 έως και το 1949 και σε όλες παρασημοφορήθηκε.
Και σ’ αυτό τον πόλεμο του 1912 – 1913, ο Αθαν. Γκούμας διακρίθηκε για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία του, πήρε αρκετά παράσημα και τιμήθηκε με τον Πολεμικό Σταυρό Ανδρείας.
Απεβίωσε στις 30 Ιανουαρίου το 1957 σε ηλικία 82 ετών στο σπίτι του στο Μέγαρο Γρεβενών, αφήνοντας μια πλούσια και πολυσχιδή προσφορά στους αγώνες της Πατρίδας.
Γαλάτεια Ν. Βασιλοπούλου
Το Γένος Αθανασίου Κων. Γκούμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου